Wijziging Uitvoeringsbesluit Wkkgz

Vanaf 1 januari 2025 is het gewijzigde Uitvoeringsbesluit Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg) van kracht. Door deze wijziging wordt het voor de IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) mogelijk om verplichte meldingen, zoals calamiteiten, geweld in de zorgrelatie, ontslag wegens disfunctioneren en andere meldingen, op maat te behandelen.

Wat was de reden voor het aanpassen van het Uitvoeringsbesluit Wkkgz?
De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is opgesteld om veilige en kwalitatief hoogwaardige zorg in Nederland te waarborgen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de verplichting voor zorgaanbieders om calamiteiten, geweld in de zorgrelatie en ontslag van zorgverleners vanwege disfunctioneren direct te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De specifieke regels voor deze meldplicht zijn vastgelegd in het Uitvoeringsbesluit Wkkgz.

Uit de evaluatie van de Wkkgz en het Uitvoeringsbesluit bleek dat de meldplichten een aanzienlijke druk leggen op zowel de capaciteit van de IGJ als die van zorgaanbieders. Daarnaast werd geconcludeerd dat het beoogde doel van de meldplichten – het bevorderen van leren en verbeteren door zorgaanbieders om de kwaliteit van zorg te verhogen – in de praktijk vaak wordt ondermijnd door de uitgebreide regelgeving van het Uitvoeringsbesluit. Hierdoor ligt de nadruk vooral op het naleven van meldprocedures en het uitvoeren van onderzoek, in plaats van op daadwerkelijke kwaliteitsverbetering.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen van het uitvoeringsbesluit Wkkgz?
Na afronding van een calamiteitenonderzoek wordt een zorgaanbieder doorgaans gevraagd de calamiteitenrapportage aan de IGJ te verstrekken. Vanaf 1 januari 2025 is het echter niet meer in alle gevallen verplicht om het volledige rapport op te sturen. Dankzij het gewijzigde besluit kan de IGJ meldingen flexibeler afhandelen, bijvoorbeeld door alleen een samenvatting van het calamiteitenrapport of een bestuurlijke reflectie op te vragen.

Wanneer de IGJ naar aanleiding van een melding besluit zelf onderzoek te doen, worden de bevindingen doorgaans vastgelegd in een conceptrapport. Met de nieuwe wijziging kan hiervan in de toekomst worden afgeweken, bijvoorbeeld wanneer al snel duidelijk is dat er geen sprake is van een ernstige bedreiging voor de veiligheid van cliënten of de kwaliteit van zorg. Als er wel een rapport wordt opgesteld, is het – anders dan voorheen – niet meer verplicht om het volledige conceptrapport in alle gevallen ter controle aan betrokkenen te verstrekken. Dit om te voorkomen dat gevoelige (medische) informatie breder wordt verspreid dan noodzakelijk. Bij rapporten die voortkomen uit een melding van ontslag wegens disfunctioneren, moet het conceptrapport echter nog steeds altijd aan de betreffende zorgverlener worden voorgelegd.

Daarnaast is gebleken dat het in de praktijk niet altijd duidelijk is wanneer een ontslag wegens disfunctioneren moet worden gemeld. Hierdoor bevatten niet alle meldingen bij de IGJ informatie over ernstig tekortschietend functioneren. De wijziging brengt daarom met zich mee dat de IGJ binnen vier weken na ontvangst van een dergelijke melding beoordeelt of nader onderzoek nodig is. Meldingen die geen risico vormen voor patiënten of de kwaliteit van zorg kunnen direct worden afgehandeld zonder verder onderzoek.

Bovendien is het vanaf de inwerkingtreding van deze wijziging niet langer verplicht om een BIG-geregistreerde zorgverlener altijd voor een gesprek uit te nodigen bij een melding over ontslag wegens disfunctioneren. De mogelijkheid om een gesprek te voeren blijft uiteraard wel bestaan.

Welke gevolgen heeft het gewijzigde Uitvoeringsbesluit Wkkgz voor zorgaanbieders en de IGJ?

Het gewijzigde Uitvoeringsbesluit Wkkgz brengt voor zorgaanbieders geen veranderingen met zich mee wat betreft de vraag wanneer zij een melding moeten doen bij de IGJ. De wijziging richt zich vooral op de werkwijze van de IGJ, waarbij de inspectie meer flexibiliteit krijgt om verplichte meldingen van zorgaanbieders op maat af te handelen. Dit stelt de IGJ in staat om vrijgekomen tijd effectiever te benutten, bijvoorbeeld door zich meer te richten op het stimuleren van leren en verbeteren bij zorgaanbieders na een melding.

Daarnaast wordt een lastenverlichting voor zorgaanbieders verwacht, met name in het kader van de meldplicht bij ontslag wegens disfunctioneren. Zo zal de IGJ na een dergelijke melding niet in alle gevallen nader onderzoek instellen en hoeft de betrokken BIG-geregistreerde zorgverlener niet altijd meer te worden gehoord. Hierdoor wordt de administratieve en procedurele belasting voor zorgaanbieders verminderd.