Wetgeving ZZP'ers (in de zorg) gaat veranderen

Er werken zo’n 1,3 miljoen mensen in de zorg, waarvan ca. 250.000 mensen als Zelfstandige Zonder Personeel (ZZP’er). Zorgorganisaties hebben – mede door de krapte op de arbeidsmarkt – steeds meer moeite om zorgprofessionals in loondienst te nemen. Omdat de inzet van deze professionele krachten wel hard nodig is, wordt er steeds meer gebruik gemaakt van de inzet van (veelal dure) ZZP’ers. De politiek wil schijnzelfstandigheid tegengaan en een gelijker speelveld creëren voor contractvormen van werknemers en zelfstandigen.
Maakt jouw zorgorganisatie ook gebruik van ZZP’ers? Wees dan alert, want de wetgeving – en controle vanuit de Belastingdienst – gaat veranderen. Dit kan ook gevolgen hebben voor jouw onderneming.

In mei 2016 is de Verklaring Arbeidsrelaties (VAR) komen te vervallen door de invoering van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). De achterliggende gedachte was dat opdrachtgevers en opdrachtnemers (de zzp’er) binnen hun arbeidsrelatie afspraken maken en samen beoordelen of er sprake is van loondienst. Op het moment dat er sprake is van loondienst heeft dit consequenties voor onder andere de inhouding van de loonheffing, afdracht pensioen, loondoorbetaling tijdens ziekte en vakanties en specifieke ontslagregels. Indien de arbeidsrelatie aan de volgende kenmerken voldoet, is er volgens de wet sprake van loondienst: werkgeversgezag, de verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid en een beloning.

Een concreet wetsvoorstel rondom het verduidelijken van arbeidsrelaties en rechtsvermoeden moet nog volgen. Wel is er een conceptwetsvoorstel naar de Raad van State gestuurd. Wanneer deze naar de Tweede Kamer gaat voor verdere behandeling is nog onduidelijk. De verwachting is dat deze nieuwe wet er niet vóór 2026 gaat komen. De afgelopen jaren voerde de Belastingdienst al controles uit, maar legden ze geen correcties op. Dat gaat veranderen. De Belastingdienst gaat – vanwege het vervallen van het handhavingsmoratorium vanuit de wet DBA –  vanaf 2025 wel correcties opleggen als blijkt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Echter is niet geheel duidelijk aan de hand van welke criteria zij dit oordeel zullen vellen. Zo’n correctie kan voor werkgevers vervelende financiële gevolgen hebben. Zo bestaat er de kans dat jij als werkgever alsnog loonbelasting en werknemerspremies dient af te dragen. In het meest ongunstigste geval betaal je nog eens 70 tot 80% van hetgeen dat je al aan de ZZP’er hebt uitbetaald. Als zorgorganisatie ben je straks zelf verantwoordelijk voor het beoordelen van de arbeidsrelatie met een zorgprofessional met betrekking tot loonheffingen.

Veel organisaties maken bij de inzet van ZZP’ers gebruik van een modelovereenkomst waarin de afspraken worden vastgelegd. Op deze manier wordt enige zekerheid geboden aan beide partijen, in die zin dat bij de toepassing hiervan achteraf niet alsnog door de Belastingdienst kan worden bepaald dat er sprake is van een arbeidsrelatie in plaats van een ZZP-constructie. Zowel de werkgever als de ZZP’er dient te handelen conform hetgeen in deze overeenkomst is opgenomen. Let wel: bepalend voor de beoordeling vanuit de Belastingdienst is niet hetgeen wat op papier is vastgelegd, maar hoe beide partijen hier in de praktijk uitvoering aan geven. Dus met een modelovereenkomst alleen ben je er nog niet.

Er bestaat nog veel onduidelijkheid over de nieuwe wetgeving en de manier waarop controles én correcties zullen worden uitgevoerd vanuit de Belastingdienst. Als werkgever is het wel alvast verstandig om een inventarisatie te maken van je ZZP-populatie en voor jezelf in kaart te brengen welke afspraken en overeenkomsten er liggen en of het verstandig is om hierin nog wijzigingen aan te brengen, zodat schijnzelfstandigheid vermeden wordt. Ons advies is om alvast te beginnen met het (her)ontwikkelen van beleid ten aanzien van het inhuren van zorgprofessionals.